Zelfreflectie: voorbeelden en tips

Zelfreflectie - voorbeelden & tips

Zelfreflectie is een uiterst krachtige tool, maar zo over jezelf nadenken kan soms ongemakkelijk aanvoelen. Het vergt kwetsbaarheid, moed, toewijding en tijd. Met deze zelfreflectie voorbeelden helpen we je nadenken over je eigen gevoelens en over redenen van bepaald gedrag, om uiteindelijk te groeien als persoon.

Leestijd: 8 minuten | Door: Alistair Cox – CAO Hays

“Jezelf kennen is het begin van alle wijsheid”, een uitspraak van Aristoteles. Maar wat definieert u als persoon? Het is verbazingwekkend hoe weinig we eigenlijk over onszelf weten, en dat komt omdat we het ons nog nooit echt afgevraagd hebben.

Wat is zelfreflectie
Zelfreflectie voorbeelden
Verschillende manieren om aan zelfreflectie te doen

Wat is zelfreflectie?

Wat bedoelen we eigenlijk met zelfreflectie? Zelfreflectie wordt door de Cambridge Dictionary gedefinieerd als 'de activiteit van het nadenken over je eigen gevoelens en gedrag, en de redenen die daarachter kunnen liggen’.

Zelfreflectie is een uiterst krachtige tool, maar het kan ongemakkelijk aanvoelen. Het komt erop aan dat u reflecteert zonder te oordelen, met als hoofddoel het streven naar zelfverbetering en leren via constructieve suggesties, niet via zelfkritiek en negativiteit. Hierdoor zult u duidelijker kunnen zien waar u naartoe wilt en hoe u daar gaat komen.

Maar let op: het is niet gemakkelijk, en als het goed wordt gedaan zal het waarschijnlijk confronterend zijn. Maar het is geen test met goede en foute antwoorden. Het is niet iets dat binnen een tijdslimiet gedaan moet worden. Deze antwoorden maken u niet ‘goed’ of ‘slecht’. Niemand luistert mee of oordeelt.

Het feit dat zelfreflectie moeilijk is, is waarschijnlijk de reden waarom we het niet vaker doen. Of misschien gaan we ervan uit dat we al weten wie we zijn, dat we duidelijk weten wat ons drijft en motiveert, waar we goed in zijn, waar we slecht in zijn. Velen van ons lopen echter in de val van aannames doen, zonder echt te weten waar ze vandaan komen. Terwijl deze aannames vaak fout zijn, bevooroordeeld, en ze kunnen er onbewust toe leiden dat we de verkeerde keuzes en beslissingen te nemen.

Waarom zelfreflectie?

Zoals gezegd: “Jezelf kennen is het begin van alle wijsheid”, en die wijsheid strekt zich uit tot zowel ons professionele als ons persoonlijke leven:

Het kan ons zelfvertrouwen vergroten
Als we regelmatig zelfreflectie oefenen, is de kans groter dat we betere ervaringen creëren en betere beslissingen nemen. Wanneer dit steeds vaker gebeurt en we meer positieve resultaten ervaren, beginnen we ons meer capabel en zelfverkerder te zien, waardoon ons zelfrespect toeneemt.
Het kan leiden tot meer motivatie en energie
Zoals uitgelegd in hun artikel in Harvard Business Review, ontdekten professoren aan de Universiteit van Florida en de Universiteit van Maryland dat leidinggevenden die elke ochtend aan zelfreflectie deden en zich afvroegen wat van hen een goede leidinggevende maakt, zich gemotiveerder en minder uitgeput op het werk voelden
Het kan de arbeidsvreugde vergroten
Uit onderzoek is gebleken dat de mensen die hun woon-werkreistijd gebruikten om de komende dag voor te bereiden en te plannen, gelukkiger en productiever waren.
Het kan ons helpen veerkracht te ontwikkelen om met uitdagingen en veranderingen om te gaan
Zelfreflectie kan u helpen de cyclus te herkennen, en te doorbreken, van constant negatief over jezelf denken en het hebben van zelfbeperkende overtuigingen. Het kan ons helpen onszelf te zien als de sterke, capabele en getalenteerde mensen die we zijn, en zo onze veerkracht opbouwen.
Het kan ons helpen om meer empathie te tonen
Door inzicht te krijgen in onze diepste motivaties, onze zorgen, wat we leuk vinden en niet leuk vinden, ontwikkelen we een niveau van emotionele intelligentie waardoor we sympathieker en empathischer kijken naar de individuele situatie en perspectieven van anderen, zowel persoonlijk als in ons werk.
Het kan ons helpen beter te leren
Regelmatige zelfreflectie helpt ons beter te leren, omdat we bewuster worden van hoe we het beste leren. Belangrijk is dat het ervoor zorgt dat we sneller een growth mind-set aannemen en onszelf meer gaan waarderen. Dat betekent dat wanneer we met een mislukking worden geconfronteerd, we eerder geneigd zijn op zoek te gaan naar wat we hieruit kunnen leren en op een positieve manier vooruit kijken. De bereidheid en het vermogen om te blijven leren is een van de belangrijkste eigenschappen waar werkgevers momenteel naar op zoek zijn, in het talent dat ze vandaag de dag aanwerven.

Zelfreflectie voorbeelen

Met dit alles in gedachte, hoe kunnen we beter worden in zelfreflectie en betere (loopbaan)beslissingen nemen? We geven enkele voorbeelden:

Stel uzelf de juiste vragen

De vragen die u zichzelf stelt zijn de sleutel tot het blootleggen van die dingen die u nog niet weet over uzelf. Alleen door uzelf de juiste vragen te stellen, en door ze regelmatig te stellen, krijgt u de ware antwoorden en kunt u de juiste (loopbaan)beslissingen nemen.

Hier zijn een aantal ideeën om u op weg te helpen:

Wat zijn de belemmerende, negatieve dingen die ik mezelf elke dag vertel en die me wel eens zouden kunnen tegenhouden? Waar komen die dingen vandaan en op welke (eventuele) feiten zijn ze gebaseerd?
Waar ben ik van nature goed in? Wat gaat me gemakkelijk af en brengt me in mijn flow?
Welke sterke punten bewonder ik het meest in mezelf? Op welke prestaties ben ik het meest trots?
Als ik terugdenk aan een periode waar ik op mijn best presteerde, wat deed, dacht en voelde ik toen?
Wanneer ben ik voor het laatst uit mijn comfortzone gestapt? En heb ik echt een growth mind-set als het gaat om mijn carrière?
Wat is mijn ultieme carrièredoel? Zal mijn huidige functie me helpen dit doel te bereiken?
Hoe definieer ik persoonlijk mijn carrièresucces? Haal ik werkelijk voeldoening uit deze doelen, of wordt die definitie beïnvloed door de meningen en perspectieven van anderen?
Hoe zal ik mij over vijf jaar voelen als ik niets verander aan mijn huidige loopbaantraject?
Als ik maar lekker door kabbel in mijn huidige functie, wat is de hoofdoorzaak?
Weet ik waar er nog gaten zitten in mijn vaardigheden en hoe ik die op kan vullen
Wat had ik het afgelopen jaar kunnen bereiken, wat ik nu niet bereikt heb? Waarom heb ik dat niet bereikt?

Als u zich over deze vragen buigt, probeer dan een stapje terug te doen. Ze hoeven niet onmiddellijk beantwoord te worden, neem rustig de tijd. Mijn persoonlijke truc is om over de vragen na te denken alsof u een vreemde bent, en proberen uw vooroordelen te laten varen. Geef nooit de antwoorden waarvan u denkt dat anderen die willen horen. Simon Sinek raadt aan om naar een situatie te kijken als buitenstaander die de zaak evalueert. Analyseer uw gedrag, beslissingen en acties zonder oordeel en met een open mindset. Op deze manier zult u erin slagen de juiste carrièrebeslissingen te nemen in de toekomst.

Inzicht in je persoonlijke waarden

We hebben u een aantal zelfreflectie voorbeelden laten zien, maar een van de moeilijkste vragen om te beantwoorden is misschien wel: “Wat zijn mijn persoonlijke waarden?” Onze persoonlijke waarden zijn de zaken die belangrijk zijn voor ons, die ons leiden en motiveren. Ze vormen het DNA van onze persoonlijkheid en zijn voor iedereen uniek. Als u niet duidelijk weet wat uw waarden zijn, hoe kan u dan uw doelen bepalen en bereiken, de juiste beslissingen nemen en de carrière en het leven opbouwen wat u wilt leiden?

We zijn allemaal verschillend, we hebben allemaal verschillende persoonlijke waarden. Wat er echter vaak gebeurt, zoals Dr. John Demartini uitlegt, is dat veel mensen hun waarden verwarren met wat ze denken dat ze zouden moeten zijn. Op de vraag wat hun waarden zijn, zullen de meesten onbewust een lijst met idealen opsommen in een poging te passen in wat de samenleving zegt dat belangrijk voor hen zou moeten zijn. Dit heeft geen enkele zin en zal u nergens brengen.

Hoe krijgt u inzicht in wat uw eigen persoonlijke waarden zijn? Filantroop en levenscoach Stefan James legt het zo uit: vraag uzelf af: "Wat is er voor mij belangrijk in mijn leven?”. En schrijf dit op, zonder oordelen. Misschien komt familie als eerste in u op. Slechts weinig mensen zouden zeggen dat familie niet belangrijk is voor hen. Maar 'familie' is geen waarde. Om waarden te bepalen, moet u nadenken over welke emoties familie bij u oproept, bijvoorbeeld liefde, verbondenheid, trots of steun. Stel uzelf dan opnieuw dezelfde vraag: “Wat is er voor mij belangrijk in mijn leven?”. En blijf dezelfde vraag stellen. Sorteer vervolgens de waarden die u hebt opgeschreven in een hiërarchie. Wat is het allerbelangrijkste? Wat staat er bovenaan de lijst?

Dit soort focus en duidelijkheid is van vitaal belang voor het nemen van de juiste strategische (loopbaan)beslissingen gedurende het hele leven. Het is bijna onmogelijk u voor te stellen hoe u doelen zult bereiken zonder dit inzicht. Als u uw persoonlijke waarden kent en ernaar leeft, heeft dat invloed op de manier waarop u met anderen omgaat en relaties aangaat met collega's. Het zal u helpen bij keuzes wat betreft uw carrière, voor welke werkgever u wilt werken en uw toewijding om evenwicht te vinden tussen werk en privé.

Verschillende manieren om aan zelfreflectie te doen

Door te documenteren wat u hebt gevonden tijdens uw zelfreflectieoefeningen, zal het allemaal een stuk realistiser, effectiever en actiegerichter worden en zal u het ook beter onthouden. Sommigen houden een dagboek bij, anderen geven de voorkeur aan een notitie op hun telefoon of praten liever met een collega, manager, mentor, familielid, partner of vriend.

Ik kijk vaak terug in mijn eigen aantekeningen, waarvan sommige nu al vele jaren oud zijn, en ze maken heel duidelijk wat voor mij het belangrijkste is. Het is interessant om te zien hoe de onderliggende thema's constant blijven, zelfs als het leven om ons heen verandert. Maar het is ook interessant om te zien hoe nieuwe thema's kunnen ontstaan, die dan een katalysator kunnen zijn voor positieve verandering.

Wanneer en hoe vaak u aan zelfreflectie doet, hangt af van uw persoonlijke voorkeur. Waar het om gaat is dat het een gewoonte wordt, iets wat je instinctief en automatisch doet om jezelf te verbeteren. We sporten regelmatig om fysiek beter te worden, dus we moeten ook regelmatig aan zelfreflectie doen om onszelf mentaal sterker, fitter, gezonder en gelukkiger te maken.

Misschien vindt u het fijn om aan het begin of einde van de dag wat tijd vrij te maken voor een dagelijks moment van reflectie. Of misschien is het een ritueel waar u op terugkomt aan het einde van een groot project, voor een functioneringsgesprek of wanneer u een mijlpaal in uw carrière bereikt. Het is voor iedereen anders. Wat belangrijk is, is dat u het doet in een ruimte waarin u zich ontspannen, open en vrij voelt, en dat u actie onderneemt op basis van wat u hebt geleerd.

Zoals ik al zei, zelfreflectie is niet makkelijk. Het vergt kwetsbaarheid, moed, toewijding en tijd. Als u zich haast, de moeilijke vragen uit de weg gaat, opgeeft, het politiek correcte antwoord geeft of gewoonweg liegt, houd alleen uzelf voor de gek. Ik ben er dan ook van overtuigd dat zelfreflectie een van de krachtigste vaardigheden is waarmee we ons kunnen wapenen in een steeds veranderend wereld.

Hoe nieuwsgierig bent u zelf?

Het is zeer waarschijnlijk dat u uzelf nog nooit eerder dergelijke confronterende vragen hebt gesteld. De meeste mensen hebben dat nog nooit gedaan. En als u dat wel hebt gedaan, is het waarschijnlijk alleen ter voorbereiding op een sollicitatiegesprek. Het zou daarom kunnen zijn dat wanneer u in de spiegel kijkt, u niet uw ware zelf ziet. Velen van ons leven op de automatische piloot en nemen niet de tijd om zichzelf echt te begrijpen; om na te denken over wie we zijn en wat we willen.

We fietsen vaak door het leven waar we dezelfde dingen doen, dezelfde keuzes maken, dezelfde paden kiezen en we vragen ons dan af waarom de uitkomst niet anders is. Velen van ons zitten in een voortdurende cyclus van 'meer van hetzelfde'. Waarom? Omdat we niet op een zinvolle manier aan zelfreflectie doen. Dat is een probleem, maar het kan worden opgelost.

Op regelmatige basis aan zelfreflectie doen in ons persoonlijke en professionele leven is de oplossing. Als we zo succesvol en gelukkig mogelijk willen zijn, moeten we nieuwsgierig zijn naar de wereld om ons heen, en minstens even nieuwsgierig naar wie we zijn als mensen.

Ik ben er rotsvast van overtuigd dat de gebeurtenissen van het afgelopen jaar ons voorgoed hebben veranderd. Als niets meer als vanzelfsprekend kan worden beschouwd, verandert onze blik op de wereld en wat echt belangrijk voor ons is. Wat onze individuele situatie ook mag zijn, we hebben de tijd gekregen om na te denken over ons leven, de beslissingen die we al hebben genomen en de beslissingen die we nog moeten nemen. Velen beginnen nu de waarde ervan in te zien. De truc is nu om van deze oefening een blijvende gewoonte te maken.

Hopelijk maakt u met deze zelfreflectie voorbeelden een stap in de goede richting.

block over de schrijvers Alistair

Over de schrijver

Alistair Cox - CEO van Hays

Alistair is sinds september 2007 de CEO van Hays plc. Als luchtvaartingenieur startte Alistair zijn carrière bij British Aerospace in de divisie militaire vliegtuigen. Van 1983-1988 werkte hij bij Schlumberger in verschillende veld- en onderzoekrollen in de olie- en gasindustrie in zowel Europa als Noord-Amerika. In 2002 keerde hij terug naar het Verenigd Koninkrijk als CEO van Xansa. Tijdens zijn 5-jarig dienstperiode richtte hij de organisatie opnieuw in om zo een Britse toonaangevende leverancier van backofficediensten te worden en bouwde hij één van de sterkste offshore-operations in de sector met meer dan 6.000 mensen in India.

Blogs van Alistair